گنبد جبلیه

• 1396/09/24
• 0 کامنت
• 2137 تعداد بازدید

گنبد جبلیه گنبد بزرگ و عجیبی از سنگ و گچ است. این گنبد هشت ضلعی به گنبد گبری نیز شهرت دارد. تنها ساختمان سنگی کرمان همین گنبد جبلیه است. در تواریخ بنای گنبد به دوره قبل از اسلام ساسانیان نسبت داده می شود.

ایرانیان معتقدند که این محل آتشکده یا مقبره یکی از زرتشتیان بوده و برخی نیز عقیده دارند که مزار سید محمد تباشیری است؛ ولی نسبت اخیر را در بعضی نقاط تکذیب می‌کنند. بدیهی است در زمانی که این قبرستان را ویران کرده‌اند سنگ این مقبره را برداشته‌اند و برای نمایی بکار برده‌اند. پژوهشگران اروپایی نظیر هیلن براند این گنبد را متعلق به سلجوقیان می‌دانند.

تاریخچه گنبد جبلیه

از تاریخ بنا و منظور از ساختمان این گنبد مطلبی ذکر نشده است. جبلی تحریف یافته کلمه گبری است و برطبق قواعد اشتقاقهای فارسی گ به ج بدل شده‌است. قدمت این گنبد را از این کلمه که آن را گنبد گبر نیز گفته‌اند می‌توان حدس زد که شاید مربوط به پیش از اسلام باشد و از بناهای زرتشتی و گبری است، گرچه سبک آن با سبک آتشکده تطابق ندارد. برخی احتمال داده‌اند که بنای مذکور مربوط به اواخر دوره ساسانی باشد که اوائل اسلام تعمیر و مرمت شده‌است یا اینکه در اوائل اسلام با الهام از معماری ساسانی بنا گردیده‌است. هر چند در دوره‌هایی (از جمله دوره سلجوقی به دستور محمد بن الیاس) تعمیر شده است.

معماری گنبد جبلیه

این گنبد هشت ضلعی است. عرض پی آن در پایه به ۳ متر می‌رسد. در هشت طرف آن هشت در بعرض ۲متر قرار گرفته که اخیراً برای مستحکم ساختن بنا و جلوگیری از تخریب آن درگاه‌ها را با سنگ مسدود کرده‌اند و فقط یکی را باز گذاشته‌اند. قسمت بالای گنبد از آجر ساخته شده‌است و در داخل گنبد ظاهراً گچ بری‌ها و تزئین کاریهایی وجود داشته که قسمت بالا ریخته و قسمت پائین را تخریب کرده‌اند.

گفته می‌شود در ساخت این گنبد به جای آب از شیر شتر استفاده شده‌است که مورخان ومعماران دلیل استحکام این بنا را همین امر می‌دانند.

گنبد جبلیه کجاست

گنبد جبلیه در انتهای خیابان زریسف یکی از خیابانهای شهر کرمان و در شرق شهر واقع شده است .