کاخ صد ستون تخت جمشید

کاخ صدستون که دومین کاخ مجموعه تخت جمشید، از نظر وسعت است، صد ستون دارد که هر کدام ۱۴ متر ارتفاع داشته‌اند. البته بنای دیگری در خزانه تخت جمشید موجود است، که آن نیز صد ستون دارد ولی خیلی کوچکتر از کاخ صد ستون است، از این جهت، بعضی از باستان شناسان این کاخ را کاخ تخت نامیدند. ولی چون نام این کاخ به صدستون بسیار مشهور است، در کتاب ها همین نام استفاده می شود.

ساخت این بنا را خشایارشا آغاز و اردشیر اول آن را به پایان رساند. این موضوع در سنگ نوشته‌ای در گوشه جنوب شرقی تالار، ثبت شده است. بر دو روی و یک لبه این خشت سنگی، نوشته‌ای به خط میخی بابلی حک شده که ترجمه آن چنین است: اردشیر شاه گوید: این خانه خشیارشا، پدر من، پی اش را ریخت، به تایید اهورا مزدا، من، اردشیر شاه، آن را برآوردم و تمامش کردم. احتمالاً بنای کاخ در حدود ۴۷۰ پیش از میلاد آغاز و حدود ۴۵۰ پیش از میلاد تمام شده است.

یک نظریه قدیمی می گوید که این کاخ در ابتدا برای خزانه ساخته شد بود ولی بعدا به جهت وسعت کار خزانه، این محل به کاخ میهمانان تبدیل شد. ولی نظریه جدید می گوید به دلیل هماهنگی صد ستون، با طرح صد سرباز، که بر درگاه‌های شمالی این کاخ نقش شده‌اند، این بنا، محل سپاه جاویدان بوده است. اين موضوع از وسعت و موقعيت خيابان سپاهيان نيز تاييد مي شود.

همه ستونهای این کاخ سوخته اند ولی پایه ستونها به دلیل جنس سنگی که داشته اند به جا مانده اند. دو سرستون نیز باقی مانده است که آنها را در دهه ۱۹۳۰ میلادی به شیکاگو برده‌اند.

معماری و ویژگیهای کاخ صدستون

کاخ صدستون، دارای یک تالار بزرگ، به ابعاد ۵/۶۸ در ۵/۶۸ متر است که بخش اصلی کاخ را تشکیل می دهد. دو درگاه، در هر سمت دیوار (در مجموع هشت درگاه)  این کاخ را به دالان‌ها و صندوق‌خانه‌ها و یک ایوان متصل می‌کند.

درگاه های جنوبی به دالان بلند و درازی متصل می‌شده‌اند که در گوشهٔ غربی به یک اتاقک می‌پیوسته‌ است. این اتاق به دو پلکان راه داشت که یک پلکان به قسمت شمالی حرمسرا و از آنجا به کاخ سه در و پلکان دیگر به دالان غربی تالار متصل می شد. درگاه های شرقی به صندوق خانه ها یا یک دالان مرکب وصل می شدند. درگاه‌های شمالی که از نظر ارتفاع از بقیه درگاهها بلندتر بودند، به ایوان بزرگ ۱۶ ستونه، باز می‌شدند. این ستونها با ستونهای تالار فرقی نداشتند جز در سر ستون ها که همانند سرستون های ایوان شمالی کاخ سه در، شکل انسان دوسر بودند. این مطلب می‌رساند که هر دو بنا متعلق به یک دوره یعنی زمان اردشیر یکم بوده‌اند. در دو سمت ایوان، دو اتاق برای سربازان وجود داشت.

سنگ نگاره های کاخ صدستون

صحنه بار عام بر هر طرف درگاه های شمالی حک شده است و در پایین، تصویر ۱۰۰ سرباز نقش بسته است. بر درگاه های شرقی و غربی جنگ شاه با شیر و هیولا به چشم می خورد. این طرحها در کاخهای تچر و هدیش نیز تکرار شده اند. درگاه های جنوبی اورنگ شاهی را نشان می دهد که ملتهای تابعه آنرا بالا نگه داشته اند. آنها دو گروه ۱۴ نفری هستند.

تخت جمشید کجاست

تخت جمشید در ۱۰ کیلومتری شمال شهر مرودشت و در فاصله حدود ۶۰ کیلومتری شمال شرق شیراز، در استان فارس قرار دارد.