ژئوپارک منطقه‌ای است که در آن، میراث زمین شناختی آن ناحیه، با مدیریتی دقیق و دائمی، حفظ و نگهداری می‌شود و با وسعت کافی که مرزهای آن به وضوح مشخص شده و چندین پدیده بارز زمین‌شناسی در محدوده آن قرار گرفته باشد. این محدوده باید بتواند در توسعه اقتصادی جوامع پیرامونی خود نقش موثری ایفا کند. ژئوپارک ممکن است علاوه بر پدیده‌های زمین‌شناسی از آثار تاریخی، بوم‌شناسی، باستان‌شناسی و میراث فرهنگی و طبیعی دیگر برخوردار باشد.

هدف برنامه شبکه جهانی ژئوپارک‌ها تاکید بر ارزش چنین مکان‌هایی و همزمان ایجاد اشتغال و تقویت توسعه اقتصاد منطقه‌ای است.

شبکه بین‌المللی ژئوپارک‌ها (INoG) یک برنامه یونسکو است که در سال ۱۹۸۸ تاسیس شد. بر اساس تعریف یونسکو برای آنکه یک ژئوپارک وارد ING شود باید این مشخصات را داشته باشد:

• دارای یک برنامه مدیریتی برای پیشبرد توسعه پایدار اجتماعی- اقتصادی باشد ( که اغلب بر اساس آگریتوریسم یا توریسم کشاورزی و ژئوتوریسم یا توریسم زمین شناختی است).
• روش‌هایی را برای حفاظت و تقویت میراث زمین‌شناختی به کار برد و ابزارها برای آموزش رشته‌های علوم زمین‌شناختی و موضوعات گسترده‌تر زیست‌محیطی را فراهم آورد.
• طرح‌های مشترک پذیرفته شده بوسیله مقامات عمومی، جوامع محلی و سازمان‌های خصوصی برای همکاری با یکدیگر داشته باشد که بهترین روش‌های اجرایی در رابطه حفاظت کره زمین و تلفیق کردن آن با راهبردهای توسعه پایدار را ارائه دهند.

ژئوپارک در جهان

ثبت محدوده‌هایی تحت حفاظت و مشخص برای گردشگری با عنوان ژئوپارک در دنیا از سال ۲۰۰۰ میلادی رواج دارد و تاکنون بیش از هشتاد ژئوپارک در دنیا به ثبت فهرست ژئوپارک‌های جهانی یونسکو رسیده‌است. در حال حاضر چین اولین کشور آسیایی است که بیشترین تعداد ژئوپارک جهانی و ملی دارد. ژئوپارک قشم اولین ژئوپارک ایران و خاورمیانه است.

آشنایی با ژئوپارک ها