بوستان یا پارك، عبارت است از فضای طراحی شده ای که در مالکیت عموم قرار دارد و جزیی از فضاهای شهری محسوب می شود. این فضاها توسط درختان و گیاهان پوشیده شده و بر اساس نظارت و مدیریت انسان، حفظ و نگهداری یا احداث می شوند.

طبق تعریفی دیگر بوستان یا پارک، به مکانی محفوظ می‌گویند که به صورت طبیعی یا نیمه طبیعی توسط دولت به وجود آمده‌است و در کنار آن، برای تفریح و لذت بردن انسان، یا برای حفاظت از حیات وحش یا زیستگاه طبیعی آن را ایجاد کرده اند.

بوستان‌ها ممکن است شامل سنگ، فواره، خاک، آب و قسمت‌های چمن باشند. بسیاری از پارک‌ها قانوناً حفاظت شده و محفوظ اند.

اغلب آنچه از تفرجگاه های معمولی، تصور می شود اين است كه: تفرجگاه، منطقه ای است با درختزارهای پراكنده با فضای باز و كف پوش چمنی كه به صورت مصنوعی يا طبيعی احداث و تنها به دستكاری و آرايش آن اكتفا شده است. اين نوع فضاسازی در شهرها برای تفرج عامه، جا افتاده ترين شيوه برای احداث تفرجگاه ها به شمار می رود. امروزه در تعريف پارك جدا از سيمای فيزيكی آن، «تفرج» نقش اساسی دارد.

پارك ها با حفظ مضمون خود بر حسب نوع استفاده، موقعيت يا ارزش، عناوين مختلفی پيدا كرده اند.

طبقه بندی پارک ها

- طبقه بندی پاركها براساس هویت

پاركها براساس هویتشان، به پاركهای جنگلی و پاركهای شهری تقسیم بندی میشوند.

- طبقه بندی پاركها براساس عملكرد

براساس چگونگی كاركرد اصلی پارك، میتوان پاركها را به پارک تفریحی، تجاری، صنعتی، ورزشی، علمی، آموزشی تقسیم بندی کرد.

- طبقه بندی پاركها براساس اهمیت، مقیاس و حوزه ی نفوذ

بر این اساس، پاركها بـه پارك بین المللی، پارك ملی و پارك شهری تقسیم بندی میشوند. پارک ملی خود دارای انواع پارک ملی یادبود، آثار تاریخی، نظامی، ذخایر میباشد. پاركهای شهری، براساس مقیاس و حوزه نفوذ، به پارك همسایگی، پارك محله ای، پارك ناحیه ای، پارك منطقه ای و پارك شهری تقسیم میشوند.

پارك انسان ساخت

پاركی است كه با به كارگیری روشهای مهندسی و تحت مدیریت انسان، به منظور ایجاد نمونه هایی از طبیعت در درون شهرها ایجاد میشوند.

پارک شهری

پارک شهری که با نامهای دیگری مانند پارک شهر، پارک شهرداری، پارک عمومی و باغ شهری هم شناخته می‌شود، هر نوع پارکی است که در شهرها و دیگر مناطق شهرداری ساخته می‌شود تا امکانات تفریحی و فضای سبز برای ساکنان و بازدید کنندگان آن شهر یا منطقه فراهم کند. ساخت و نگهداری پارکهای عمومی با دولت است و معمولاً دولت محلی عهده‌دار این کار است؛ اما گاه طبق قرارداد، امور فوق به شرکت‌های خصوصی سپرده می‌شود.

مشخصات و امکانات مشترک پارک‌های عمومی شامل زمین‌های بازی، باغ، مسیرهای پیاده‌روی، امکانات ورزشی، امکانات بدن سازی، رستوران، محوطه، آبنما، سرویس بهداشتی، دریاچه، قایق، اسکله، حوض، امکانات پیک نیک و مانند آن است.

پارک جنگلی

پارک جنگلی، منطقه‌ای وسیع است که طبیعتی دست‌نخورده و مهار نشده دارد. معمولاً برای حفظ محیط زیست این منطقه‌ها، از آن محافظت می‌کنند که پارک حفاظت شده نامیده می‌شود.

نخستین بار پارک ملی یلواستون در ایالات متحده در سال ۱۸۷۲ به پارک جنگلی تبدیل شد.

پارک ملی

پارک ملی به محدوده‌ای از منابع طبیعی، من‌جمله جنگل، مرتع، بیشه‌های طبیعی، دشت، رودخانه، دریاچه و کوهستان اطلاق می‌شود که نمایان‌گر نمونه‌های برجسته‌ای از مظاهر طبیعی باشد. دولت‌ها به منظور حفظ همیشگی وضعیت زیست‌بوم و همچنین ایجاد محیط مناسب برای تکثیر و پرورش جانوران وحشی و رشد گیاهان در خطر انقراض و برای جلوگیری از دخالت‌های مخرب انسانی، این مناطق را تحت حفاظت قرار می‌دهند.

ایالات متحده آمریکا، اولین کشور و آغازگر سیاست حفظ طبیعت و تأسیس پارک‌های ملی بود. سیستم پارک‌های ملی، توسط برخی تاریخ‌نویسان، بهترین ایدهٔ آمریکا اطلاق گردیده است.

پارك بین المللی

اینگونه پاركها دارای عناصر داخلی ویژهای هستند كه حفاظت از آنها، از اهمیت و ارزش بین المللی برخوردار است، به طوری كه این مهم، از مرزهای یك كشور فراتر میرود.

کاربردهای پارک‌های عمومی

فضای پارکها به دو قسمت فعال و منفعل از نظر کاربرد تفریحی تقسیم می‌شوند. بخش‌های فعال، نیازمند صرف هزینه و نگهداری هستند و عمدتاً برای کارهای گروهی مناسب هستند. زمین بازی، زمین‌های ورزشی، امکانات اسکیت، استخر شنا و سالن بدنسازی نمونه‌های آن است. تفریحات منفعلانه یا کم‌تراکم بیشتر به فضای باز و درختان اشاره دارند.

پارکهای کوچک محلی امروزه کم‌کم در حال دریافت توجه و استقبال بیشتر هستند و به خصوص از سوی ساکنان محله مورد استقبال قرار می‌گیرند.

یک پارک طولی، بیشتر برای ایجاد فضای سبز در کنار خیابانها درست می‌شود و طول آن خیلی بیش از عرض آن است. پارکهای به هم پیوسته ممکن است شبکه‌ای ایجاد کنند که به آن‌ها کمربند سبز گفته می‌شود.

آشنایی با پارک ها وبوستان ها