نیایشگاه مند (معبد کلات) مربوط به دوره اشکانیان - دوره ساسانیان است. نیایشگاه مند بیش از ۲۰۰۰ سال قدمت دارد. در ارتفاعات سنگى مشرف به بستر قدیمى رودخانه سیلابى، آثار حجارى هایى در دل صخرهاى بلند وجود دارد که راه باریکى از سطح بستر رودخانه به سمت اولین مدخل آن در ارتفاع ۶۰ مترى کشیده شده است.

نیایشگاه مند خورموج

بخش های مختلف نیایشگاه مند (معبد کلات)

نمای خارجی فعلی نیایشگاه مند (معبد کلات) عبارت است از یک سکوی اصلی با ‏سقفی قوسی شکل و دو مدخل دیگر و ده حفره به شکل روزنه هایی در‏طرفین سکوی اصلی، که به منزله نورگیرها یا پنجره رواق های اصلی معبد عمل می کنند.

آتشکده از سه طبقه میانی یا اصلی، تحتانی و فوقانی تشکیل شده‌است که با هم ارتباط داشته و در عین ارتباط، نوع ساختمان هر یک با دیگری متفاوت بوده که گویا از هر یک از طبقات برای منظور خاصی استفاده می‌شده‌است.

میدان جلوی بنا ظاهراً محل تجمع گروه کثیری از مردم بوده که اکنون از بین رفته است. نکته قابل توجه در معبد کلات وجود چاههای متعدد در اتاقهای پایینی است که به نظر میرسد جهت دفن اموات یا نگهداری استخوان آنها حفر شده است.

قسمت میانى، مکان جلوس کاهنان یا مقربان و انجام مراسم خاص مذهبى بوده است. قربانى یا گناهکار و یا کسى که باید عمل مراسم مذهبى در مورد او انجام مىشد، روى سکوى میانى قرار مى گرفت.

نیایشگاه مند خورموج

نیایشگاه مند (معبد کلات) کجاست

نیایشگاه مند (معبد کلات) در دامنه کوه مند و به فاصله حدود ۳۰ کیلومتری خورموج مرکز شهرستان دشتی، غرب روستای حیدری و زایر عباسی در استان بوشهر قرار دارد.