قلعه سلاسل

• 1396/08/30
• 0 کامنت
• 2389 تعداد بازدید

قلعه سلاسل در مرتفع ترین بخش شمال شهر شوشتر و بر روی بستر صخره ای مشرف بر رودخانه کارون واقع شده است. این محوطه حالت تقریبا بیضی دارد و در حدود چهار هکتار می باشد که رودخانه و خندق، آن را احاطه کرده و این قلعه تا حدود ۵۰ سال پیش آباد بوده‌ است.

تاریخچه قلعه سلاسل

قدمت این قلعه بر طبق برخی روایات مربوط به دوره ساسانی می‌شود. ولی بر طبق گفته راولینسون (شرق‌شناس بریتانیایی) این قلعه همان قلعه باستانی مربوط به دوران ساسانی نیست. متون تاریخی از وجود آن در زمان هخامنشیان حکایت می‌کنند. این قلعه در زمان‌های مختلف بازسازی و تعمیر شده است. قلعه سلاسل یک بار به دست فتحعلی ‌خان، پسر واخشتوخان (که در دوره صفویه حکمران شوشتر بود)، در قرن ۱۱ هجری و بار دیگر در سال ۱۲۳۷ به دست محمدعلی میرزا دولتشاهی تعمیر شده است. در دهه ۴۰ باقی ‌مانده قلعه تخریب شد و از مصالح آن در احداث شرکت‌ های مختلف استفاده شد.

هر چند که اکنون تمامی عمارت های آن تخریب شده‌اند و جز اتاقهای زیر زمینی، شوادان ها (در گذشته به علت کمبود آب و گرمای زیاد، مردم برای گریز از گرما به زیر زمین هایی در عمق بسیار پناه می بردند که به نام شوادان یا شبادان معروف گشت) و تونل های داریون چیزی از آن نمانده‌است اما باوجود این تخریب ها، بخش‌های باقیمانده چشمگیر و بسیار دیدنی هستند.

وجه تسمیه قلعه سلاسل

برخی نام سلاسل را مربوط به شخصی به نام ابی سلاسل می‌دانند که در قرن ۴ زندگی می‌کرده و قلعه را تعمیر و مرمت کرده است.

کاربری قلعه سلاسل

قلعه سلاسل دژی است بسیار بزرگ که نقش دفاعی از شهر شوشتر را داشته‌ و علاوه بر آن، مرکز کنترل نهر داریون و همچنین محل استقرار والی خوزستان نیز بوده است.

ویژگیهای قلعه سلاسل

قلعه سلاسل دارای حیاط های مفصل و متعدد، سربازخانه‌ها، طویله‌ها، حمام‌ها، شبستان‌ها، برج‌ها، باغچه‌ها، قورخانه، نقاره خانه، حرم خانه، آشپزخانه، قاپی‌های متعدد، حوض‌های بزرگ، حصار و خندق بوده‌ است.

این قلعه دارای سه طبقه بوده که در حال حاضر هر سه طبقه آن ویران شده است. طبقه بالایی کوشک مرکزی نامیده می شد که نسبت به طبقه پایین کوچکتر ولی زیباتر بوده، چون خان یا والی یا حاکم شهر و خانواده اش در آن جای داشتند. طبقه دوم یا میانی، جایگاه افسران و سران سپاهی و خانواده های ایشان بوده و این طبقه نسبت به طبقه بالایی بزرگتر ولی نسبت به طبقه پائینی کوچکتر بوده است. اما طبقه پائین یا همکف، محل خواب و استراحت سربازان و نگهبانان و اصطبل های اسب و انبارهای آذوقه و سربازخانه بوده است.

هر طبقه حیات مخصوص به خود را داشت که به صورت سنگ فرش بوده و طبقات این قلعه از درون به صورت پله ای به هم ربط داشته اند. این قلعه ۲ در بزرگ داشته که به صورت تاشو بوده با جنس چوب، که بر روی خندق سوار می شدند.

در گذشته اطراف قلعه، خندقی وجود داشت که احتمالا جوانب جنوبی قلعه را به طور کامل دور می‌زده و از يك سمت به رودخانه کارون (شاخه شطيط) و از سوی ديگر به نهر داريان متصل می‌شد. بر روی خندق، پل هایی وجود داشته است که در حال حاضر اثری از آنها نیست. عملکرد این خندق به گونه ای است که در مواقع جنگ، به وسیله آب رودخانه پر می شده تا در برابر حمله دشمن مانعی باشد.

این قلعه جزء قلعه‌های چند وجهی بوده و به شکل بیضی بنا شده و در ساخت قلعه از ماسه سنگ های قواره ای، خشت، گل، آجر، ساروج و آهک استفاده شده است. باروی قلعه بسيار مستحكم و قطور بود و از نظر شكل، نظم خاصی را دنبال نمی‌کرد. در طرف جنوب قلعه، بقايايی از بارو و حصار قلعه ديده می‌شود؛ همچنین بقايايی از برج قلعه که به صورت مدور است در انتهای شمال غربی آن باقی مانده است.

در زیر این قلعه ظاهراً ۵ شوادان بزرگ بوده که با شوادان‌های سطح شهر در ارتباط بوده است.

قلعه سلاسل کجاست

قلعه سلاسل در استان خوزستان و در شمال‌غربی شهرستان شوشتر در کنار رودخانه شطیط قرار دارد.