غار شکارچیان

• 1398/04/11
• 0 کامنت
• 1986 تعداد بازدید

غار شکارچیان در دامنه کوه بیستون و در بالای مجسمه هرکول قرار دارد و متعلق به دوران پارینه سنگی است. یافته های این غار احتمالا بین ۷۰ تا ۴۰ هزار سال قدمت دارند.

تاریخچه غار شکارچیان

کشف غار شکارچیان (غار بیستون) در سال ۱۹۴۹ (۱۳۲۸) و در سفر اکتشافی کارلتن کوون (باستان شناس امریکایی و متخصص رشته پیش از تاریخ در دانشگاه فیلادلفیا) به غرب زاگرس اتفاق افتاده است. وی در زمستان آن سال، به امید یافتن غارهایی با آثار آن عصر به ایران آمد. اولین هدف وی در این سفر بازدید از غار کوچکی بود که در نزدیکی کتیبه مشهور داریوش، در بیستون قرار داشت و زبان‌شناسی به نام کامرون، همزمان با مطالعه کتیبه، آنرا دیده بود و بعدها به نام غار شکارچیان مشهور شد.

کوون پس از بازدید اولیه از غار، چند ماه بعد به مدت دو هفته به کاوش در این غار پرداخت که منجر به کشف هزاران ابزار سنگی مربوط به فرهنگ موستری (مجموع صنعت‌های ساختن ابزار سنگی، در عصر پارینه سنگی میانه) و بقایای استخوان حیوانات شکار شده‌ای چون گوزن و اسب وحشی شد.

به عقیده کارلتن کوون، این غار در دوره های مختلف از جمله دوره جمع آوری غذا، دوره کشاورزی، دوره تئولیتیک و دوره های تاریخی دیگر مورد استفاده قرار گرفته است. وی ضمن کاوش در این غار تا عمق ۶۵۰ سانتی متری پایین رفت و دوره های زیر را در آن تشخیص داد.

در قدیمیترین طبقه این غار (طبقه اول از روی خاک بکر) مقدار زیادی ابزار سنگی به دست آمد که از عهد «لوآلوای جدید» یا «اوریتیک قدیم» بود. بعضی از این ابزار بسیار ظریف بود و رنگ دلپذیر و شکل پسندیده ای داشت. این لایه را می توان قدیمی ترین آثار فرهنگی و هنری انسان نئاندرتال در ایران دانست.

کوون در بررسی مجموعه استخوان و دندان حیوانات یافت شده در کاوش، به بخشی از استخوان ساعد و یک دندان پیشین برخورد که از نظر وی مربوط به انسان بودند. این دو نمونه استخوان و دندان همراه با سایر یافته‌های غار بیستون، پس از کاوش به موزه دانشگاهی دانشگاه پنسیلوانیا در آمریکا منتقل شدند. وی در گزارش خود به اختصار به بقایای انسانی مذکور نیز پرداخت و این دو یافته را به همراه یک تکه از استخوان ران که در کاوش غاری بنام تمته در نزدیکی ارومیه کشف شده بود به انسان نئاندرتال نسبت داد.

اخیراً این دو یافته مورد بازنگری قرار گرفت که برآیند آن به وسیله اریک ترینکاوس (استاد دانشگاه واشینگتن) و فریدون بیگلری باستان‌شناس پارینه سنگی (بخش پژوهشهای پارینه سنگی موزه ملی ایران) منتشر شده که به تفصیل دربارهٔ این یافته‌ها و غار محل کشف آنها بحث شده‌ است. در بازنگری این بقایا روشن شد که دندان یافت شده مربوط به انسان نیست و در واقع متعلق به گاوسانان است و کوون اشتباهاً آنرا به انسان نسبت داده‌ است. اما قطعه ساعد یافت شده مربوط به انسان است و دارای ویژگیهایی است که در استخوان ساعد انسانهای نئاندرتال قابل مشاهده‌ است.

به این ترتیب پس از گذشت نیم قرن، نتایج مطالعه دقیق کهن‌ترین بقایای انسانی یافت شده در ایران نشان داد که کشور ما نیز بدون تردید در حوزه گسترش این انسان ریخت‌های دوران پلیستوسن قرار داشته‌ است. جز غار بیستون، آثار فرهنگ موستری در چند غار دیگر در بیستون بازمانده که در سال ۱۳۸۶ به وسیله بیگلری، شناسایی و مطالعه شده‌اند.

کاربری غار شکارچیان

غار شکارچیان بیستون، غار کوچکی است که بیش از شش نفر نمی تواند به راحتی در آن جای گیرد. بدون تردید شکارچیان می توانستند برای مدتی طولانی به راحتی در این غار زندگی کنند. اینگونه به نظر می رسد که این غار پیش از اینکه پناهگاه باشد، مخفیگاه، برای زندگانی شکارچیان بوده است؛ زیرا موقعیت مکانی غار به گونه ای است که تا نزدیکی آن دیده نمی شود.

از آنجایی که جلگه بیستون در گذشته دور پرآب تر و حاصلخیز تر بوده، چراگاه وسیعی برای حیوانات محسوب می شد و به همین دلیل شکارچیان زیادی در آنجا اقامت می کردند و اقوامی که در این جلگه وسیع به شکار می پرداختند، از غار بیستون به عنوان پناهگاهی استفاده می کردند.

آثار به دست آمده از غار شکارچیان

در حفاری های این غار، آثاری از ابزار سنگی و استخوانی دوره موستری، استخوان اسب وحشی، گراز، غزال، گاو وحشی، گوزن، استخوان ساعد و دندان کشف شد.

غار شکارچیان کجاست

غار شکارچیان در دامنه کوه بیستون، در شهر بیستون از شهرهای شهرستان هرسین، در ۳۰ کیلومتری شمال شرق شهر کرمانشاه در استان کرمانشاه، قرار دارد.