شهر تاريخى بنا به تعريف، شهرى است كه اقتصادش عمدتا متكى بر گردشگرى است و شهرتش به سبب مشخصه‏ هاى تاريخى آن است. منافع اقتصادى شهر تاريخى از ميراثش و محتواى بینظير و سيماى سنتى و كهن آن تامين مى‏ شود.

واژه شهر از پارسی میانه شهر و از پارسی باستان به معنای پادشاهی گرفته شده‌است.

مشخصه های شهر های تاریخی

به گفته يورى اين امكان وجود دارد كه سه پيش شرط براى شهر تاريخى‏ مد نظر قرار گيرد:

1. شهر تاريخى به ميراثى جاذب و بناهايى نياز دارد كه به نحوى از ادوار گوناگون تاريخى بر جاى مانده باشند.
2. بناهاى شهر تاريخى الزاما بايد به شيوه‏اى متناسب با تقاضاى گردشگرى مورد استفاده قرار گيرند.
3. هر يك از ساختمانهاى شهر تاريخى بايستى داراى اهميت تاريخى باشند.

اين طبقه‏ بندى با خطوط هدايتى ارائه شده توسط گلاسون و ديگران و مديريت‏ يادمانهاى گردشگرى در تعدادى از شهرها و شهرك هاى تاريخى اروپا هماهنگ است. در مطالعه گلاسون و ديگران، شهرهاى تاريخى از طريق جاذبه ‏هاى مشهور، همراه با ظهور آنها به عنوان مقاصد گردشگرى عمومى شناسايى شده‏ اند.

بنابراين سه عامل دوران گذشته‏، تاريخ‏ و ميراث باستانى در شناسايى شهرهاى تاريخى اهميت ويژه دارد.

تاریخ شهر و شهرنشینی

نخستین سه تمدن جهان، بر اساس زمان آغاز آنها، بین‌النهرین، مصر و هند هستند که به تمدن‌های مرده، مشهور بوده و تمدن غربی، از همین سه تمدن، نشات گرفته‌است. تمدن چین، استثنای خارق‌العاده‌ای می‌باشد.

شهر را باید دارای پیشینه‌ای بیش از هفت هزار ساله دانست که با فاصله اندکی از انقلاب نوسنگی، با تغییر شکل تدریجی جماعت‌های روستایی دائم، در خاورمیانه، ظاهر می‌شود و به صورتی پیوسته، تا امروز، گسترش می‌یابد.

انقلاب صنعتی، به عنوان محرکی نیرومند، با ایجاد نهادهای اقتصادی، اداری، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، ساختار شهرها را دگرگون کرد. بلکه تغییرات و تحولات شگرفی را در حیات اجتماعی شهر، به وجود آورد.

دلایل وجود شهر

شهرها، خاصیت مشترکی دارند و آن، تمرکز افراد در یک فضا، برای برآوردن خواسته‌های مشترک شان است. بنابراین، تفاوت خواسته‌های مشترک افراد، در دوران گوناگون تاریخ است که باعث پیدایش نظریه‌های مختلف، دربارهٔ دلایل به وجود آمدن شهر، شده‌است.

آشنایی با شهر های تاریخی