سی و سه پل

• 1397/11/19
• 0 کامنت
• 1773 تعداد بازدید

سی و سه پل، شاهکارى بی ‏نظیر، از آثار دوره سلطنت شاه‏ عباس اول است که به هزینه و نظارت سردار معروف او الله ‏وردیخان، بنا شده است. در زمان شاه عباس، پلان اصلی شهر اصفهان، چهار باغ بود که از دو محور عمود بر هم تشکیل می شد. سی و سه پل در امتداد یکی از این محورهای اصلی قرار گرفت تا چهارباغ عباسی را به چهارباغ بالا، باغ هزارجریب، عباس آباد و محله جلفا متصل کند.

در آن زمان این پل ۴۰ دهانه داشت اما به مرور زمان با کاشت درختان و انحراف آب، بعضی از آنها متروک شدند. در سال ۱۳۳۰، مصطفی خان مستوفی، شهردار اصفهان، اراضی اطراف پل را آزاد می کند و پس از باز کردن مجرای عبور آب، دیواری سنگی را در سمت شمال آن می سازد که هنوز آثار آن دیده می شود.

وجه تسمیه پل سی و سه پل

اين پل را بنامهاى: پل شاه عباسى - پل الله ورديخان - پل جلفا - پل چهل چشمه - پل سى و سه چشمه خوانده ‏اند و وجه تسميه هر يك چنين است:

1. پل شاه عباسى از آن جهت گويند كه شاه عباس اول دستور بناى آن را داده است.
2. چون به مباشرت و اهتمام الله ورديخان ساخته شده به پل الله ورديخان معروف گرديده.
3. از لحاظ اينكه معبر مردم به جلفا بوده آن را پل جلفا هم گفته‏ اند.
4. چون در ابتدا چهل چشمه داشت پل چهل چشمه نام گرفته.
5. اينك سى و سه چشمه دارد و پل سى و سه چشمه نامیده می شود. 

تاریخ ساخت سی و سه پل

اندیشهٔ بنای سی‌وسه‌ پل در سال ۱۰۰۸ هجری قمری و در دوازدهمین سال سلطنت شاه عباس یکم به وجود آمد و در سال ۱۰۱۱ هجری قمری، الله‌وردی‌خان اوندیلادزه گرجی، سردار مشهور او مأمور اتمام ساختمان پل گردید.

یکی از شعرای دورهٔ صفویه به نام شیخ علی نقی کمره‌ای، تاریخ بنای پل را در شعری به گونهٔ ماده تاریخ، سال ۱۰۰۵ هجری به حساب آورده‌است و این سال، درست هم‌زمان با روزهایی است که خیابان چهارباغ هم ساخته شده‌است.

برگزاری مراسم مختلف در محل سی‌وسه‌ پل

در دوره‌ صفویه‌، مراسم‌ جشن‌ آبریزان‌ یا آبپاشان‌ ارامنه‌ در كنار این‌ پل‌ صورت‌ می‌گرفت‌. این مراسم در ۱۳ تیرماه برگزار می‌شده و مردم با پاشیدن آب و گلاب بر روی یکدیگر در آن شرکت می‌کرده‌اند.

ارامنه‌ جلفا نیز، مراسم‌ خاج‌ شویان‌ را در محدوده‌ همین‌ پل‌ برگزار می‌كرده‌اند. خاج‌شویان مراسمی است که ارمنیان در روز سیزدهم ماه ژانویه در کنار سی‌وسه‌ پل برگزار می‌کردند (روزی که به اعتقاد مسیحیان، خدا، به شکل انسانی یعنی حضرت مسیح پدیدار شد).

از دیگر مراسمی که در کنار این پل برگزار می‌شد جشن نوروز بود که سه تا هفت شبانه‌روز ادامه داشت و در آن مردم تمام پل را چراغانی می‌کردند.

معماری و ویژگیهای سی و سه پل

این پل در حدود ۳۰۰ متر طول و ۱۴ متر عرض دارد و طویل‏ ترین پل زاینده ‏رود است. شالوده این پل با سنگ و آهك ریخته شده و با آجر و گچ بالا رفته است.

در طرفين پل، معبر باريک مسقفی است که در سراسر طول پل ديده می شود. سی و سه پل دارای يک پياده رو برای گردش در بالا و يک پياده رو در پايين است. پياده رو پائين، گذرگاه مسقفی است که ميان پايه های مرکزی پل و به فاصله کمی از بستر رودخانه ايجاد شده است.

یکی از شگفتی‌های سی‌وسه‌پل این است که فونداسیون و پایه‌های پل به‌گونه‌ای طراحی‌شده است که استحکام آن‌ها با رطوبت بیشتر می‌شود و خشکی رودخانه خطر فروریختن پل را به همراه خواهد داشت بنابراین حفظ زاینده‌رود و آب آن‌یکی از مهم‌ترین عوامل در پابرجای ماندن این پل است.

سی و سه پل کجاست

سی و سه پل، در میدان انقلاب، خیابان چهارباغ شهر اصفهان، در استان اصفهان قرار دارد.