سنگ نگاره آنوبانی نی

• 1397/04/02
• 0 کامنت
• 1802 تعداد بازدید

سنگ‌نگاره آنوبانی‌نی، یکی از نقش‌برجسته‌های متعلق به یکی از چهار عنصر قومی زاگروس نشین، در هزاره سوم پ. م. بنام لولوبیان است و در حدود ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد تراشیده شده است. لولوبیان، قومی باستانی، مربوط به قبل از آریایی ها، در ایران بودند که از حدود ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد، در سرزمینی واقع در آذربایجان و قسمتهایی از کردستان سکونت داشتند و بیش از دو هزار سال در این نواحی زیستند. این سنگ‌نگاره در سینه کوهی به بلندای ۳۵ متر قرار دارد.

این اثر به سنگ‌نبشته بیستون، که در حدود ۲۰۰۰ سال پس از آن ساخته شده شباهت دارد و به عقیدهٔ برخی محققان، داریوش بزرگ سنگ نبشته بیستون را با الهام از این اثر ساخته است. سنگ‌نگاره آنوبانی‌نی مربوط به قرن ۲۲ پیش از میلاد، که شباهت بسیاری به سنگ نگاره مشهور نارام سین آکدی دارد، از لحاظ تاریخی با فاصله نزدیکی با آن پدید آمده و ممکن است پس از تضعیف قدرت نارام سین و فرزند وی شارکالی شاری توسط حاکم لولوبی پدید آمده باشد. نام آنوبانی نی آکدی بوده و نوشته مربوط به سنگ نگاره نیز به زبان آکدی می باشد و در نتیجه این گمان وجود دارد که حاکم مزبور ممکن است یک حاکم دست نشانده آکدی باشد. این که نام محل سنگ نگاره (کوه پادیر) به صراحت ذکر شده، به ظاهر نشان می دهد که این محل در مرکز متصرفات آنوبانی نی نبوده و شاید صحنه پیروزی یا مرز متصرفات وی بوده است.

رومن گیرشمن معتقد است که این نقش برجسته ی منحصر به فرد سهمی عظیم و پایدار در تعریف ایرانیت ایفا می کند، به گونه ای که طی تاریخ متمادی ایران، بسیاری از پادشاهان به تقلید از آن اقدام کرده و حکاکی های بسیاری در مناظر و معابر کاروان ها پدید آمدند تا در تاریخ ماندگار شوند.

قرار گرفتن در ارتفاع، احتمالا مهمترین دلیل برای سالم ماندن این اثر، در طول هزاران سال می باشد. جنگ تحمیلی در سالهای اخیر شاید بیشترین آسیب را در طول تاریخ به این اثر زده باشد. ۳۰ درصد اين اثر بر اثر تركش‌هاي جنگ تحميلي عراق عليه ايران آسيب ديده است. 

در آخرین بازدید، که در تاریخ ۵ اسفندماه ۱۳۸۵ صورت گرفت؛ علاوه بر دو نقش شناخته شده، دو نقش برجسته دیگر، توسط اهالی محل نشان داده شد که حکایت از غنای تاریخی منطقه و در عین حال ناشناخته بودن آن دارد. یکی از آثار بر روی کوه سمت راست و در ضلع شمالی کوه، در زیر غاری کوچک واقع شده و اثر دیگر بر روی کوه سمت چپ و در ضلع جنوبی آن حک شده است.

مشخصات و مضمون سنگ نگاره آنوبانی نی

این نقش‌برجسته پرده‌ای است که در آن شاه در برابر ایزدبانو ایشتار و ستاره‌ای که او را در مقابل دشمنان به پیروزی رسانده، ایستاده و پای خود را بر بدن دشمن مغلوب نهاده‌است. ملکه حلقه‌ای به دست دارد و به دست دیگر، طناب یا زنجیری گرفته، دو اسیر از بینی در بند اوست. علاوه بر شاه و ملکه، ۹ اسیر برهنه نیز در تصویر قابل مشاهده است.

ذیل نقش برجسته، سنگ نبشته‌ای به خط اکدی وجود دارد که مضمون آن چنین است:

آنوبانی‌نی پادشاه توانا، پادشاه لولوبی نقش خود و نقش الهه ایشتار را در کوه پادیر رسم کرد. آن کس که این نقوش و این لوح را محو کند، به نفرین و لعنت آنو، آنوتروم، بل، بلیت، رامان، ایشتار، سین و شمش گرفتار و با دو نسل او برباد رواد.

سنگ نگاره آنوبانی نی کجاست

سنگ نگاره آنوبانی‌نی، در ۱۲۰ کیلومتری کرمانشاه و در نزدیکی سرپل ذهاب قرار دارد. این اثر امروزه در داخل یک مدرسه دخترانه در شهر سرپل ذهاب و بر صخره ای به نام میان‌کل قرار گرفته است.