روستای ماخونیک

• 1397/05/17
• 0 کامنت
• 1702 تعداد بازدید

روستای ماخونیک، یکی از هفت روستای شگفت‌انگیز جهان است که به لحاظ شهرت آن به شهر لی‌لی‌پوت‌ها (به دلیل قد و قامت کوتاه ساکنان آن)، جذابیت‌های حیرت‌انگیزی دارد. براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۰، جمعیت آن ۷۳۹ نفر (۱۶۴ خانوار) بوده‌است. مردم ماخونیک اصالتاً افغانی می‌باشند و روستای ماخونیک تا افغانستان نیم ساعت فاصله دارد. آنها حدود ۳۰۰ سال پیش، از افغانستان کوچ کرده‌ و ماخونیک را جهت زندگی برگزیده‌اند.

جلگه ماخونیک متشکل از ۱۲ آبادی است که روستای ماخونیک بزرگ‌ترین آن‌ها به‌شمار می‌آید. این روستاها شامل ماخونیک Maxonic، کفاز Kefaz، چاپنسر Japansar، توتک Tutak، سفال بند Sefalband، سولابست Sulabest، لجونگ (سفلی و علیا) lejong، کلاته بلوچ Kelate baluj، دامدامه Damdame و میش نو Misnow، خارستو Xayestu و جلارو Jelaro است.

کلنل چارلز ادوار دبیت در کتاب سفرنامه خراسان و سیستان در دوره ناصرالدین شاه در توصیف منطقه گفته است:

بر طبق شواهد، چنین بر می‌آید که ساکنان روستا در ابتدا دامدار و کوچ‌نشین بوده‌اند و در دوره‌های بعد، در منطقه ماخونیک و به ویژه در روستای ماخونیک سکونت گزیده‌اند، وجود سنگ‌نگاره‌ای در نزدیکی قنات ماخونیک که نقش‌های چوپانی و بسیار قدیمی بر روی آن نقش بسته نیز گواهی بر قدمت سکونت در ماخونیک است.

از آثار تاریخی ماخونیک می‌توان به سنگ سیاه (سنگ نگاره) ماخونیک، بنای برج و قلعه، برج گل انجیر، منزل سرگردونی، نادر مرده اشاره کرد.

وجه تسمیه ماخونیک

دربارهٔ وجه تسمیه ماخونیک چندین قول وجود دارد:

در برخی اسناد قدیمی که تاریخ نگارش آنها به ۳۰۰ سال قبل می‌رسد، نام روستا مادخنیک ذکر شده‌ و گفته می‌شود در گذشته عده‌ای مأموران دولتی به این روستا آمده و اهالی به گرمی از آن‌ها استقبال نکرده‌اند و با آن‌ها برخورد سردی داشته‌اند و آن‌ها این نام را برای روستا انتخاب کرده‌اند.

برخی می‌گویند به دلیل وجود شکافی در کوه نزدیک روستا به آنجا ماده ماخونیک گفته می‌شده که به مرور زمان به ماخونیک تغییر نام یافته‌است.

مذهب و فرهنگ مردم روستای ماخونیک

مردم منطقه ماخونیک، مسلمان، دارای مذهب اهل تسنن (حنفی) و پیرو ابوحنیفه نعمان بن ثابت، از ائمه چهارگانه اهل سنت اند، که با زبان فارسی و با لهجهٔ خاص محل، تکلم می‌کنند. جاذبهٔ این روستا این است که اهالی آن کوتاه‌قد بوده و به زحمت قدشان از ۱٫۴۰ متر تجاوز می‌کند. البته این موضوع برای دوران گذشته‌است و اکنون در این روستا تقریباً قدها متعادل گشته‌است.

مردم ماخونیک تا ۵۰ سال پیش، چای نمی‌نوشیدند، شکار نمی‌کردند و اصلاً گوشت هم نمی‌خوردند و هنوز سیگار نمی‌کشند. مردم ماخونیک این قبیل کارها را گناه می‌دانستند. ورود تلویزیون به این روستا به معنای ورود شیطان بود و اهالی تا چند سال پیش به تلویزیون شیطان می‌گفتند. آنها هرگز اجازه نمی‌دادند کودکان پای صفحه تلویزیون بنشینند و جادو شوند.

یکی از عمده نشانه‌های فرهنگی روستای ماخونیک، مسکن است و بافت مسکونی روستا در دامنهٔ تپه و خانه‌ها به طور فشرده‌ و در گودی زمین ساخته شده‌اند. معماری خانه های روستای ماخونیک، از هیچ گونه شکل هندسی خاصی پیروی نکرده و با این حال، باز هم معماری ویژه ای دارند، زیرا نصف خانه در زیر زمین ساخته شده تا در تابستان و زمستان از گزند گرما و سرما در امان باشد. این خانه ها دارای یک درب کوتاه چوبی هستند و برای رفتن به داخل خانه باید دولا شده و به زحمت وارد خانه شد. اغلب یکی دو پله، درگاهی را به کف خانه متصل می‌کند. به علت آنکه هوای این ناحیه سرد می‌باشد، مردم خانه‌ها را کوچک و کم‌ارتفاع می‌ساختند تا گرم شدن خانه راحت تر صورت گیرد.

هر خانه دارای فضاهایی همچون کندیک Kandik (مخزن نگهداری گندم و جو)، کرشک Koresk (اجاق گلی برای طبخ غذا)، طاق و طاقچه است. باید دانست عمده مصالح به کار رفته در مسکن روستا شامل سنگ، چوب، هیزم و کاهگل است.

علاوه بر مسکن، به جاذبه‌های فرهنگی دیگری همچون مراسم عروسی و نامزدی، مراسم ماه رمضان و عید فطر و عید قربان، مراسم باران‌خواهی و همچنین خوراک و غذاهای سنتی و پوشاک محلی منطقه می‌توان اشاره کرد.

حرفه مردم روستای ماخونیک

شغل اصلی مردم روستا دامداری است و در کنار آن به کشاورزی نیز مشغول هستند، علاوه بر این، تعدادی از اهالی در معادن سنگ کار می‌کنند و تعدادی دیگر نیز قالیبافی می‌کنند و این صنعت، از عمده صنایع دستی روستا به شمار می‌رود.

عمده محصولات کشاورزی منطقه، شامل گندم، سیر، جو، شلغم، چغندر و زردک است و مردم این منطقه به میزان محدودی به کشت گوجه فرنگی، پیاز و زعفران نیز می‌پردازند. کاشت محصولات باغی در روستا چندان به چشم نمی‌خورد و فقط تعدادی درختان عناب، توت، انجیر، انار، سیب، انگور و بادام در کنار جوی‌های آب و نزدیکی استخر کاشته شده‌ است.

امکانات روستای ماخونیک

راه روستا در سال‌های اخیر ایجاد و آسفالت شده و علاوه بر این روستا، دارای آب شرب، برق، خانه بهداشت، مدرسه ابتدایی، مکتب خانه، حمام و چندین مغازه، از جمله خواربار فروشی، قصابی، نانوایی، تعمیرگاه موتور و جوشکاری است. در حال حاضر گردشگران خارجی و داخلی زیادی از این روستا دیدن می‌کنند و این روستا از روستاهای هدف گردشگری خراسان جنوبی به شمار می‌رود.

روستای ماخونیک کجاست

روستای ماخونیک، در دهستان دُرُح، بخش مرکزی شهرستان سربیشه و در فاصله ۱۴۲ کیلومتری شهرستان بیرجند و ۷۸ کیلومتری شرقی شهر سربیشه، در استان خراسان جنوبی واقع شده‌است.