باغ، به زمینهایی می گویند که برای پرورش گل و گیاه، میوه، سبزیجات، بوتهها، و درختان زیبا، حصارکشی شده باشند. طراحی باغ، هنر و فرایند طراحی و ایجاد تصمیم برای ترکیب و کاشت باغ و منظره است. باغ یا به وسیله خود باغدار یا استاد با تجربه، طراحی میشود.
باغ سازی هنر ترکیب عناصر معماری، عناصر گیاهی و نمایش آب با یکدیگر است؛ به گونهای که نتیجه کار با توجه به شرایط اقلیمی، پاسخگوی انتظارها و آرزوهای مردم فرهنگی خاص باشد.
شاید یکی از اولین اقدامات بشر در عرصه معماری منظر باغسازی بوده باشد، مرحلهای که انسانها اقدام به ایجاد فضای سبز مصنوع میکنند و نهایتاً به باغها و پارک های امروزی میانجامد. باغسازی در کشورهای مختلف سابقه دیرینهای دارد.
هنر باغ سازی با تقدم و تأخر زمانی، در کشورهایی نظیر ژاپن، ایران، انگلیس، فرانسه و ایتالیا وجود داشتهاست و در هر یک از این کشورها، این هنر به روشها و شیوههای خاص خود انجام میگرفتهاست.
در باغهای ژاپنی دخل و تصرف زیادی در طبیعت انجام نمیشود و هریک از اشکال و ابعاد سنگ، در باغ ژاپنی معنای نمادین مشخصی دارد. سنگ بزرگ نشان کوه است، سنگهای تیز و سرکش نشان آتش و سنگهای صیقلی نمادی از آب.
اما در اصول باغسازی اروپا، نسبت به باغهای شرقی، دخل و تصرف بیشتری انجام میشود. باغهای تراس بندی شده ایتالیایی و باغهای هندسی و غیرهندسی انگلیسی، نمونه بارزی از این تصرفند. اینها عمدتاً باغهایی هستند با درختان هرس شده به اشکال مختلف و مجسمههای سنگی، که هر از گاهی سر برمیآورند.
ممکن است اهداف متفاوتی برای ایجاد باغ وجود داشته باشد. مانند باغی که پیرامون قصری را شکل داده یا باغی که اطراف آرامگاهی ایجاد شده باشد یا باغی که برای استفاده همگانی طراحی و ساخته شده باشد؛ ولی همواره یکی از اهداف کلی ایجاد باغ، وصول همنشینی با طبیعت است.
زندگی شهرنشینی، انسان را از طبیعت جدا میکند، باغسازی دعوتی است از طبیعت به درون شهر و جامعه، منتها در این حرکت، طبیعت در رابطه با خواسته انسانها و فرهنگ آنها به گونههای مختلف به نظم کشیده میشود و به صورتی در میآید که نه طبیعت کامل است و نه معماری تنها. بلکه حاصل کار، کنار آمدن هر یک از عناصر تشکیل دهنده باغ، به عناصر دیگر است.
پیر غار مجموعهای کامل از جاذبههای تاریخی و طبیعی است. آبشار، کتیبههای دوران مشروطیت، چشمه پر آب، شیرهای سنگی، باغات میوه، روستا با خانههای ...
باغ ارم یک باغ ایرانی تاریخی در شهر شیراز است و شامل چند بنای تاریخی و باغ گیاهشناسی میشود. مساحت آن حدود ۱۱۰۳۸۰ مترمربع و زیربنای آن حدود ...
باغ ایرانی به باغهایی گفته میشود که بر پایه معماری و عناصر تشکیل دهنده آن، از جمله ساختار هندسی، آب و درختان و کوشک میانی و ... عمدتاً در فلات ایران و مناطق پیرامونی متأثر از فرهنگ آن رواج داشته است.
در ادبیات ایران به باغ ایرانی «باغ سرا»، پردیس یا فردوس، بوستان یا بستان گفته میشده است. واژه باغ ایرانی جدید و ترجمه پرشن گاردن است.
باغ ایرانی سه ساختار و طراحی منحصر به فرد دارد:
نمونه اینگونه باغها را میتوان در طبس، یزد، گناباد، و بیرجند و اکثر مناطق کویری دید.
در دوران هخامنشیان و بعد از آن، سرتاسر ایران، پر از باغهای بزرگ و باشکوه بود به گونهای که گزنفون (فیلسوف، مورخ) نیز چندین بار از آنها یاد میکند. این باغها که در روزگار خود بینظیر بود، در دیگر تمدنهای بزرگ سابقه اینچنانی نداشت. باغ سلطنتی پاسارگاد، اولین نمونه باغ ایرانی کشف شده است و قدیمیترین سند تصویری، که نظم باغ ایرانی را به تصویر میکشد به دوره ساسانیان بازمیگردد.