استان کهگیلویه و بویراحمد یکی از استانهای جنوب غربی ایران و مرکز آن شهر یاسوج است. این استان از شرق به استان های اصفهان و فارس، از جنوب به استان بوشهر، از غرب به استان خوزستان و از شمال به استان چهارمحال و بختیاری محدود می شود.
این استان در دوره هزاره ۴ قبل از میلاد بخشی از تمدن عیلام بوده است. استان کهگیلویه وبویراحمد را به دیار آریوبرزن میشناسند. حمداله مستوفی در تاریخ گزیده از ایل جاکی نام میبرد و یکی از خاستگاههای دوره ساسانیان میباشد. خاستگاه شاپور یکم واقع در شهر کهگلویه (دهدشت یا با نام کهن "بلاد شاپور ") کهن ترین شهر این استان است که متعلق به دوره ساسانیان میباشد و در حال حاضر خاندان بابکانی و برخی از خاندان ساسانی در این شهر سکونت دارند.
در قدیم چهار ایل بویراحمد، نویی، دشمنزیاری و چرام را اصطلاحاً چهاربنیچه مینامیدند.
استان کهگیلویه و بویراحمد در دوره بعد از اسلام و همچنین بعد از ورود آریایی ها، به جز در سلسله حکومت سامانیان و طاهریان و قراقویونلو و قسمت شمالی آن در حکومت مادها جزیی از خاک تمامی حکومتهای ایران بوده است.
در کتب تاریخی به نام کهگیلویه و بویراحمد اشاراتی شده و هر واژه برگرفته از القاب و اسامی خاص است که کوه کهگیلویه برگرفته از نام فردی از ایالت اصطخر بوده که به خدمتگذاری پادشاه رمیگان درآمده و پس از مرگ وی این منطقه را تصرف کرده است و یا در روایات دیگری آمده که بویر و همچنین احمد دو برادری بودند که در برابر حمله تیمور لنگ ایستادگی کردند و لشکریان تیمور را از منطقه بیرون راندند.
غار ده شیخ از منحصربه فردترین جاذبه های استان کهگیلویه و بویراحمد است، به طوری که به آن لقب علیصدر ۲ دادهاند. این غار، ۱۳۵ میلیون سال قدمت ...
پیست اسکی کاکان یا پیست اسکی دنا در دامنههای رشته کوه زاگرس، شرق قله دنا واقع شده است. این پیست یکی از زیباترین پیست های اسکی کشور ...
تنگه سولک یا سروک درفاصله بین دوکوه قرار گرفته است که در فارس نامه ناصری به معنی گردنه سروهای کوچک از آن یاد شده است. تنگ سولک به لحاظ ...
چشمه بلقیس چرام باغی است که در بین حصار های کوتاه سنگی و در دره ای پیر، که در این دره بیدهای مجنون زیادی وجود دارد، قرار گرفته است. باغ دارای ...
استان کهگیلویه و بویراحمد داراى شش ایل به اسامى: بویراحمد، بهمئى، طیبى، دشمن زیارى، باشت باوى و چرام مىباشد. مردم استان غالباً به گویش جنوبی زبان لُری صحبت میکنند. در کنار زبان لُری، زبانهای ترکی قشقایی و فارسی نیز تکلم می شود.
قالی و قالیچه، گلیم، جاجیم، نمد، توبره، آینه دان یا چنته، سفره، پشتی، جور يا جوال، جانماز، نمک دان، جُل، خورجين، گچمه بافی، سیاه چادر، طناب و ...
قالی، قالیچه، جاجیم، گچمه، گبه، نمد، سیاه چادر، توبره، جاقرآنی، خورجین و...، عسل طبیعی، روغن حیوانی، قره قروت، کشک و دیگر مواد لبنی و میوه هایی مانند: گردو، سیب، انگور، انار، لیمو و پرتقال و محصولات کشاورزی مانند: برنج، گندم، جو و سایر حبوبات و...
آش کارده (هره)، شله ماسی یا شله دووی (شله ماستی یا شله دوغی)، شله ماشکی (ماشی)، شله (برنج) بادمی، کله جوشک یا کلک سوز، دمپخت، دنگو، پلو محلی، نان بلیط یا بلوط، نان برکو، تلیت پیاز و ...
سید کرامتالله ملک حسینی، میر سلطان تقوی و ...
استان کهگیلویه و بویر احمد سرزمینی کوهستانی و نسبتاً مرتفع است. با توجه به شرایط جغرافیایی استان، هر چه در امتداد اصلی کوههای زاگرس از شمال شرقی به جنوب غربی نزدیکتر شویم، از ارتفاع کوهها و مقدار بارندگی و رطوبت هوا به طور محسوسی کاسته میشود. این استان از نظر آب و هوا به دو قسمت سردسیری و گرمسیری تقسیم می شود.
قسمت گرمسیری منطقه ای پست با ارتفاع متوسط حدود ۱۰۰ متر از سطح دریا که آب و هوایی گرم و نیمه خشک دارد و قسمت سردسیر منطقه ای مرتفع با ارتفاع متوسطی در حدود ۲۱۰۰ متر از سطح دریا است و دمای متوسط این ناحیه از ۳۶ درجهٔ سانتیگراد در گرمترین ماههای سال تا ۱۰ درجه زیر صفر در فصل سرما متغیر است.