استان ایلام یکی از استان های غرب ایران و مرکز آن شهر ایلام است. استان ایلام از غرب با کشور عراق، از جنوب با استان خوزستان، از شرق با استان لرستان و از شمال با استان کرمانشاه همسایه است. این استان از استانهای کمابیش جنگلی ایران است.
این سرزمین، بنا به اسناد تاریخی فراوان، بخشی از کشور عیلام باستان بوده است. مملکت و دولت قدیم عیلام واقع در قسمت جنوب غربی ایران کمابیش مطابق با سرزمین خوزستان است که گاه مستقل بود و گاه تحت استیلای دولت های مجاور در بین النهرین قرار داشت. در حدود سال ۶۳۹ پیش از میلاد آشوربانی پال (شاه آشور) عیلام را شکست داد و به نابودی عیلام ختم شد. پس از این جنگ، عیلام هرگز به عنوان یک قدرت مستقل ظاهر نگردید. مدتی پس از سقوط عیلام، حوزه فرمانروایی آنان به دو منطقه تحت نفوذ پارسها و مادها در غرب تقسیم شد.
در دوره هخامنشی این منطقه جزئی ازامپراطوری هخامنشی بوده است. از آن جا که ایلام، بین خوزستان، بینالنهرین، لرستان و کرمانشاه واقع شدهاست، لذا در دورهٔ اشکانیان، جزو ماد بزرگ بوده که ارشک آن را تصرف نمود. بنابه اعتقاد بعضی از محققان، خرابههای شهر باستانی «سیروان» واقع در شهرستان سیروان در شمال استان ایلام، از آثار و شهرهای دوره اشکانی است.
در دورهٔ ساسانیان، استان ایلام جزء سرزمین «پهله» یا «پهلو»، یعنی استان بزرگی بود که بعدها اعراب آن را جبال نامیدند. بعد از تسخیر ایران به وسیله اعراب مسلمان، احتمال دارد که این ناحیه جزئی از ایالت کوفه باشد.
در کتیبه های بابی، عیلام را آلامتو یا آلام خواندهاند، که به قولی به معنای کوهستان یا کشور طلوع خورشید است. در زمان اردشیر بابکان ماسبذان نامیده می شد. همچنین به مناسبت وجود رودخانه های مهم و پر آب سیروان در این ناحیه، این منطقه به نام سیروان نیز شهرت داشت ولی در دوران قاجاریه این منطقه به پشتکوه تغییر نام داد، با به قدرت رسیدن حسین قلی خان، شهر ایلام حسین آباد خوانده شد،
تنگه رازیانه، درهٔ باریک و عمیقی است که در منطقهای سرسبز واقع شده و در درون آن رودی روان است. تنگه رازیانه، یکی از پدیدههای زمینشناسی و یکی ...
دریاچه دوقلو سیاه گاو، دو دریاچه طبیعی است که به وسیله کانالی طبیعی، به عرض ۸ متر، عمق ۴ متر و به طول ۷۰ متر با هم مرتبط هستند. این دو دریاچه ...
کتيبه و نقش برجسته گل گل ملکشاهی يادگاری از حمله و تصرف اين منطقه توسط سلسله آشوری در هزارههای قبل از ميلاد است. سنگ نوشته گل گل ...
قلعه والی (موزه مردم شناسی ایلام) یکی از آثار دوره قاجاریه است که در سال ۱۳۲۶ هجری قمری ساخته شده است. چشمه بی بی آب این قلعه را تأمین ...
این آتشکده که بر روی چهار پایه بنا شده، مربوط به دوره ساسانیان است و یکی از سالمترین آتشکدههای دوران قبل از اسلام در این استان میباشد. این آتشکده ...
در ایلام عشایر لر، لک و کرد چنان با هم درآمیختهاند که شناسایی آنان به این صورت آسان نیست. زبان رایج ساکنین استان ایلام کردی است که طوایف و ایلات مختلف در تمامی شهرستانهای استان با اندک تفاوتی در ادای الفاظ و کلمات بدان تکلم میکنند.
مهمترین صنایع دستی استان ایلام فرش کرک و ابریشم و گلیم است. از مهمترین صنایع دستى دیگر استان جاجیم بافى، نمد مالى، گیوه بافى، فرنجى مالى، قتره بافى، صنایع چوبى می باشد.
روغن حیوانی و کره محلی، عسل کوهی، کشک، کنجدو گردو، ترخینه، سقز محلی، شیرینی پژی بر ساق، شیرینی کله کنجی، شیرینی کاک، حلوای بگل، کله کنجی، گمکه، جاجیم، نمد، سیاه چادر و سایر صنایع دستی استان
گوجه پلو، شِله امیری، کپه، قله ماسوا، کوفته سیرابی، خورشت تره کوهی، تُرخینه، جگروز، آبگوشت بامیه، گوجه پونه، دنده پلو، مَکش
پهلوان موسی خمیس گرزدینوند، غلامرضا خان فیلی، فرامرز اسدی، سید محسن اعرجی، حسینقلی خان ابوقداره، شاه محمد یاری، خان منصور و شاکه، غلامرضا ارکوازی، رضا قلی محجوبی
موقعیت استان در محدودهی جغرافیایی غرب زاگرس، موجب شده تا استان ایلام از آب و هوا و اقلیم مطلوب برخوردار باشد. بر این اساس سه منطقه آب و هوایی در استان وجود دارد: