استان اصفهان یکی از استانهای میانه ایران و مرکز آن شهر اصفهان است. استان اصفهان از شرق به استان یزد، از شمال به استانهای سمنان، قم و مرکزی، از غرب به استانهای لرستان و چهارمحال و بختیاری، از جنوب به استانهای کهگیلویه و بویراحمد و فارس محدود است. اصفهان قطب تولید آهن، فولاد، مصالح ساختمانی و پتروشیمی در ایران است. ۱۰ درصد از بیابانهای ایران در استان اصفهان است. استان اصفهان یکی از بزرگترین مراکز تولید انواع مختلف صنایع دستی ایران بشمار میرود.
گروهی معتقدند پیش از اسلام، به ویژه در دوران ساسانیان، این منطقه مرکز گرد آمدن سپاهیانی از مناطق جنوبی ایران یعنی، خوزستان، کرمان، فارس، سیستان و غیره به منظور حرکت به سمت محل نبرد بود و به همین دلیل آنجا را «اسپهان» می نامیدند، ولی بعدها با ورود اعراب به ایران، نام این منطقه از اسپهان به اصفهان تغییر یافت.
ناحیه اصفهان جزء مناطق انزان (انشان) بود و انزان و عیلام در آغاز سده هفتم قبل از میلاد تا زمان انقراض حکومت عیلام متحد بوده اند. این مناطق احتمالا از هزاره چهارم قبل از میلاد مسکون بوده و در دوره باستان جزء نواحی دوازده گانه سرزمین ماد قرار داشته است. آثار مکشوفه از تمدن اقوام تپه سیلک در کاشان سابقه شهر نشینی در این ناحیه را به بیش از زمان زردشت میرساند.
آثار تاريخي فراواني از عصر هخامنشيان در اصفهان ياد شده و اين موقعيت استراتژيك، تا زمان استقرار سلسله ساسانيان و حتی در زمان حمله اعراب مسلمان به ايران و در زمان يزدگرد نيز تداوم داشته است.
شهر اصفهان از روزگاران کهن تا کنون به نامهای: آپادانا، آصفهان، اسباهان، اسبهان، اسپاتنا، اسپادنا، اسپاهان، آسپدان، اسپدانه، اسپهان، اسپینر، اسفاهان، اسفهان، اصباهان، اصبهان، اصپدانه، اصفاهان، اصفهان، اصفهانک، انزان، بسفاهان، پارتاک، پارک، پاری، پاریتاکن، پرتیکان، جی، دارالیهودی، رشورجی، سپاهان، سپانه، شهرستان، صفاهان، صفاهون، گابا، گابیان، گابیه، گبی، گی، نصف جهان و یهودیه سرشناس بوده است.
باغ و حمام فین، در شهر کاشان قرار دارد و معروفیت آن به دلیل قتل امیرکبیر (صدراعظم ناصرالدین شاه) در سال ۱۸۵۲ میلادی، به دست ناصرالدین شاه است ...
روستای ابیانه، یکی از روستاهای تاریخی و استثنایی ایران است که دارای معماری جالب توجه، مناظر زیبا و قدمت تاریخی بوده و یکی از بلندترین نقاط مسکونی ...
مجموعه قلعه جلالی و حصار سلجوقی از بناهای مستحکمی است که در محدوده شهر تاریخی کاشان قرار گرفته است. اين حصار و بارو تا اواسط دوران ...
سی و سه پل، شاهکارى بی نظیر، از آثار دوره سلطنت شاه عباس اول است که به هزینه و نظارت سردار معروف او الله وردیخان، بنا شده است. در زمان ...
کویر ورزنه، از شرق به تالاب گاوخونی، از شمال به شهرستان ورزنه و زاینده رود و از جنوب به حسن آباد می رسد. کویر ورزنه، با زیبایی چشم نواز خود، یکی ...
قنات مون، تنها قنات دو طبقه جهان است که در هر طبقه آن آبی مستقل جریان دارد و آب هیچیک به دیگری نفوذ نمیکند. این قنات ۸۰۰ سال پیش احداث ...
تپه سیَلْک نام اولین تمدن شهرنشینی ایران مرکزی، در کاشان است که در منطقه فین کاشان واقع شده و قدمتی در حدود ۷ هزار سال دارد. نزدیک به ...
کلیسای جامع وانک یا آمنا پرکیچ از کلیساهای تاریخی ارمنیان اصفهان میباشد. این کلیسا در زمان شاه عباس دوم و برج ناقوس روبروی در اصلی كليسا، در ...
شهر زیرزمینی نوش آباد (اویی) دارای قدمت ۱۵۰۰ ساله است و پایتخت انوشیروان پادشاه ساسانی میباشد. کشف این سازهها به صورت اتفاقی و توسط ...
باغ و عمارت چهلستون، یکی از مکان های دیدنی و تاریخی استان اصفهان و نمونه ای از یک باغ سلطنتی بوده که در دوران صفویه احداث شده است. این ...
مردم استان اصفهان به طور عمده از اصفهانیها و بختیاری ها در جنوب استان و کاشانی ها (کاشی ها) در شمال استان هستند. قومهای مختلف دیگری نیز در این استان ساکن هستند که به ترتیب جمعیت عبارتنداز: ترکها، ارمنیها، گرجیها، یهودیها، کولیها، لرها و عربها (عشایر عرب جرقویه).
بیشتر مردم استان اصفهان به زبان فارسی و با لهجههای شیرین اصفهانی، نایینی، نطنزی، خوانساری، خوری، کاشانی، اردستانی، جندقی، گزی، فریدنی، لری و ... سخن میگویند.
خاتم کاری، میناکاری، قلمزنی، مسگری، فیروزه کوبی، پارچه های قلمکار، پارچه های زرباف، منبت کاری، معرق کاری، نقره و ملیله کاری، نگارگری، قلمدان سازی، گیوه بافی، کاشی سازی و ... از مهمترین صنایع دستی استان می باشند.
علاوه بر صنایع دستی مهمترین سوغات اصفهان عبارتند از : انواع گز، پولکی، سوهان عسلی، برشتوک، شیرینی کرکی، شیرینی برنجی، محصولات کشاورزی مثل گلابی نطنز و انار بادرود
بریونی، کله جوش، اشکنه، حلیم بادمجان، خورشت ماست، یخمه تُرُش، گوشت و لوبیا، پلو ماش و قمری، کله گنجشکی، کوفته شوید باقالی، شله بریون، تاس کباب، به پلو، گباب مشتی، شامی هویج و ...
محمد غفاری کاشانی ملقب به کمال الملک، رضا عباسی، محتشم کاشانی، صائب تبریزی، سهراپ سپهری، مشفق کاشانی و ...
استان اصفهان در مرکز فلات ایران است و به علت گستردگی زیاد، شامل بخشهای متعدد کوهستانی و جلگهای است. آب و هوای استان اصفهان به طور کلی معتدل خشک است، اما با توجه به تأثیر بادها و دوری و نزدیکی به منطقه کوهستانی غرب و دشت کویر در شرق و جنوب شرقی، میتوان آب و هوای آن را به ۳ بخش متمایز تقسیم کرد :
- آب و هوای بیابانی که مشخصه ویژه آن تغییر شدید و سریع درجه حرارت، کمی بارش باران و وزش بادهای تند در طول سال است.
- آب و هوای نیمه بیابانی که خشکی هوا و کمی بارندگی از مشخصات این نوع آب و هواست. رودخانه زایندهرود به طرز چشمگیری بر روی آب و هوای این ناحیه تأثیر مثبت دارد و آن را تعدیل میکند.
- آب و هوای نیمه مرطوب سرد که به نسبت افزایش ارتفاع، میزان بارندگی افزایش مییابد و از درجه گرمای هوا کاسته میشود.